Drugsdealers willen niet op de foto, blijkbaar

Bijna voelde ik me wereldvreemd toen ik me bedacht dat ik nog nooit recht in de loop van een geweer had gekeken.

Het was tijdens een interview in een van de vele sloppenwijken van Rio de Janeiro. De politie heeft er zijn intrek in genomen. Vredespolitie, zoe noemen ze het fenomeen. Mannen met een strenge blik, een harde blik. Intimiderend bijna. Gehuld in een grijsblauw uniform, met een groot zwart wapen langs het lichaam, slaan ze het straatzicht gade. Met hun wagens met zwaailichten aan, blokkeren ze de ingang van deze sloppenwijk. Iedereen krijgt een harde, strenge, intimiderende blik. Ze onderzoeken. Ik mag naar binnen. Samen met de man die ik interview, lopen we door de krottenwijk. Hij fronst. Lange tijd heeft hij zijn project om straatkinderen te helpen ook hier gedraaid. Hij vertelt dat toen de drugsbende nog heer en meester was in deze wijk, je bijna geen mensen in de smalle straatjes zag. Integendeel, de bewoners verstopten zich in de huizen, hun kinderen zagen weinig daglicht. Maar nu is alles anders. Gezinnen gaan samen over straat. Kinderen kunnen zich buiten wagen. De drugs is er niet meer... dachten we.

De geïnterviewde en ik gaan een school binnen. Deze basisschool is opgericht vanuit het project voor straatkinderen. De blonde dame met het westerse uiterlijk dat het klaslokaal in kijkt, wordt interessant bevonden. Een jongen wil weten of ik echt geen Portugees spreek. Ik moet mijn taal laten horen. Hij gelooft me. Wel wil de leergierige nog weten of de letters die ik schrijf, hetzelfde zijn als de letters die hij gebruikt.

Af en toe vliegt er een helikopter over. Laag. Uit het raam hangen politieagenten. Ze controleren. Het lawaai van de heli maakt je onverstaanbaar, zo laag vliegt het. De geïnterviewde gaat me voor naar een kleuterklas. Met z'n allen roepen ze me een enthousiaste, Portugese hallo toe. Ik krijg er kippenvel van. Zo arm, zo blij, zo gelukkig. Als ik mijn camera tevoorschijn haal, beginnen ze vrolijk te zwaaien.

Later blijkt dat je de camera niet overal tevoorschijn kunt halen. We lopen richting het spoor en passeren patrouillerende agenten. Op het spoor lopen kinderen, jongeren en volwassenen. De treinrails loopt dwars door een stuk sloppenwijk. Een mooi beeld, vind ik. Als de trein naar het centraal station voorbij gedenderd is, vraag ik of ik een foto mag maken. Het mag, maar ik moet wel wachten tot een select groepje jongens uit beeld is. Het blijken dealers te zijn. Ze zijn op weg naar de jongen die naast mij staat, met in zijn hand een zak met drugs. Crack. Ik wacht en richt mijn fotocamera op het spoor met aan beide kanten een rij krotten. Ik kom erachter dat het groepje net gepasseerde jongens niet de enige dealers zijn. Een andere jongen komt met grote stappen agressief op me aflopen. Ik moet de foto verwijderen. Degene naast mij laat ik zien dat ik de foto weg doe. De agressieveling gelooft het niet, pakt mijn camera stevig vast en wil hem losrukken. Hij schreeuwt ongeduldig en maakt een zenuwachtige indruk. Ik heb de camera eveneens stevig vast. Op dit moment nog niet bereid om het zomaar weg te geven. Ondanks dat ik zijn taal niet spreek, probeer ik hem duidelijk te maken dat de foto weg is. Ik moet het laten zien, zegt hij. Maar dat kan niet, want de foto is weg.

Zodra zijn hand verslapt, pak ik de camera en stop ik het in mijn tas. Vastgeklemd om mijn arm, maak ik aanstalten om, samen met de geïnterviewde, het spoor te verlaten. De crackverslaafden achter ons latend. Het lukt, maar tot de uitgang worden we gevolgd. Ze controleren ons en willen weten of we de vredespolitie waarschuwen.

Wanneer een matzwarte pantserwagen van de politie langsrijdt, denk ik er niet eens aan om wat te zeggen. De man voorin heeft een halve meter aan wapen in zijn handen, de loop naar buiten gericht, precies op ooghoogte. Ik kijk, huiver en ben dankbaar als ik weer veilig buiten sta. Weg van de drugs, weg van de vredespolitie met enge wapens, weg van deze sloppenwijk.